D vitamini insan sağlığı için önemli bir vitamindir. D vitamini, kemik yapımı, kalsiyum ve fosforun sindirim yollarında emilimi, kullanımı ve çocuklarda özellikle büyüme için gerekli bir vitamindir. D vitamini, vücuda bitkisel ve hayvansal kaynaklı besinler yoluyla alınır. Önemli bir kısmı (%80-90) güneşe maruziyet sırasında ciltte sentezlenir, az bir kısmı ise balık yağı, somon, uskumru ve ton balığı gibi D vitamini içeren gıdalarla alınır.
| BESİN | D vitamini miktarı |
| Balık Yağı | 1 çay kaşığı: 440 IU |
| Sardalya Balığı | 85 gr.: 164 IU |
| Somon Balığı | 85 gr.: 400 IU |
| Uskumru Balığı | 85 gr.: 400 IU |
| Ton Balığı | 85 gr.: 228 IU |
| Pastörize Edilmemiş Süt | 1 fincan: 98 IU |
| Yumurta | 1 Büyük yumurta: 41 IU |
| Mantar | 1 kâse: 2 IU |
*Dünya Sağlık Örgütü tarafından, yetişkin bireylerde kandaki D vitamini seviyesine bakılmaksızın 400-800 IU/ gün D vitamini önerilir.
D vitamini eksikliğine yol açan nedenler şöyle sıralanabilir:
- Yetersiz alım veya emilim
- Diyetle yetersiz alım
- Yetersiz güneş ışığı maruziyeti
- İnce bağırsak hastalıkları (Çölyak hastalığı, inflamatuvar bağırsak hastalıkları vb.)
- Pankreas yetersizliği
- Nefrotiksendrom
D vitamini Eksikliği Açısından Riskli Gruplar:
- Yaşlılar
- Güneşe yetersiz maruziyet
- Koyu cilt rengine sahip olanlar
- Obezite
- D vitamin metabolizmasını hızlandıran ilaç kullanımı
- Kemik erimesi
- Kemik yumuşaması
- Spontan kırık oluşumu
- Kronik böbrek yetmezliği
- Kronik karaciğer hastalığı
- Hiperparatroidi
D Vitamini Eksikliği Belirtileri
- Sürekli ısınamama ve üşüme problemi
- Kilo verirken yavaş kilo verme veya kilo verememe
- Genel yorgunluk ve halsizlik hali
- Tüm vücudunda veya belirli bölgelerdeki kemiklerde ağrı
- Denge problemi ve kuvvet kaybı
- Sık sık beliren baş ağrısı
- Depresyon
- Sürekli değişen ruh hali
- Tırnak ve saç dökülmesi
- İnce eklemlerde ağrı
- Terleme
- Gözaltlarındaki morarma
- Uyku sorunları
D vitamini eksikliğinin önlenmesi ve tedavisi için doğal güneş ışığı takviyesi (güneş ışınlarının dik geldiği saatlerde D vitamininin emilimi daha iyi olacağı için) sabah 10.00 ile öğleden sonra 15.00 saatleri arası ve günde 15-30 dakika optimumdur.
Uygun dozda alınan D vitamini genellikle güvenli kabul edilmektedir. Ancak vücuda aşırı doz D vitamini almak zararlı olabilir.
Fazla miktarda alınan D vitaminine bağlı olarak; mide bulantısı, kusma, iştahsızlık, kabızlık, zayıflık, kilo kaybı, bilinç bulanıklığı, yönelim bozukluğu, kalp ritmi sorunları, böbrek hasarı gibi rahatsızlıklar görülebilir. Ayrıca yüksek doz D vitamini; doku ve eklem kireçlenmelerine, böbrek taşı oluşumuna, yüksek tansiyona ve kanda kalsiyum artışına neden olabilmektedir. D vitamini takviyesini doktorunuza danışarak alınız.
